Liturgia słowa – II 17 IV 2016
Liturgia słowa składa się z następujących elementów: I czytanie, psalm responsoryjny, II czytanie, aklamacja przed Ewangelią, Ewangelia, homilia, wyznanie wiary oraz modlitwa wiernych. Już sama struktura liturgii słowa wprowadza jej uczestników w rzeczywisty dialog z Bogiem.
Najpierw odczytuje się tzw. pierwsze czytanie. Zwykle jest ono fragmentem jednej z ksiąg Starego Testamentu. Pierwsze czytanie jest dobrane w ten sposób, aby stanowiło swoisty komentarz i dopełnienie czytanej wkrótce Ewangelii (lub wprowadzenie do niej). Układ czytań mszalnych w dni powszednie kieruje się nieco innymi prawami – z tego powodu w tej katechezie skoncentrujemy się na liturgii Mszy świętej niedzielnej.
Pierwsze czytanie to jakby pierwsze słowo Boga kierowane do człowieka. W dialogu z człowiekiem pierwsze słowo, inicjatywa zawsze należy do Boga. Ale oto zaraz potem śpiewany jest psalm responsoryjny. Jaką funkcję spełnia śpiew psalmu? Już sama jego nazwa wskazuje na jego charakter: „respondere” znaczy „odpowiadać”. Psalm responsoryjny ma być odpowiedzią uczestniczących w liturgii na usłyszane przed chwilą słowo Boże. Warto zwrócić uwagę na fakt, że zarówno treść psalmu, jak i słowa powtarzanego przez wszystkich refrenu są zwykle dobrane w ten sposób, aby mogły wyrazić odpowiedź człowieka na słowo pierwszego czytania.
Po psalmie następuje drugie czytanie. Zwykle pochodzi ono z Nowego Testamentu. Dialog w liturgii słowa jest kontynuowany: po pierwszym słowie Boga i odpowiedzi człowieka śpiewem psalmu ponownie głos zabiera Bóg.
Dialog ten zmierza do momentu centralnego, jakim jest słowo Dobrej Nowiny Jezusa Chrystusa, czyli Ewangelii. Wszyscy obecni w świątyni mają tego świadomość. Kiedy zbliża się chwila odczytania Ewangelii, wstają ze swoich miejsc, by radosnym śpiewem „Alleluja” wyrazić swoją gotowość, radość i wyczekiwanie na słowo Ewangelii. Śpiew ten nazywany jest aklamacją, czyli radosnym okrzykiem (słowo „alleluja” dosłownie można przetłumaczyć jako „chwała Bogu”). Pomiędzy wezwania „alleluja” wplecione są słowa wprowadzające w treść mającej być za chwilę odczytanej Ewangelii przeznaczonej na dany dzień. W dialogu liturgii słowa śpiew „alleluja” jest jakby wołaniem ludzkiego serca, które dalej pragnie wsłuchiwać się w Boże słowo.
O ile pierwsze i drugie czytanie może odczytać lektor lub ktoś spośród zgromadzonych w świątyni, o tyle Ewangelię odczytuje kapłan lub diakon upoważniony do tej posługi na mocy święceń. Czytanie Ewangelii w liturgii mszalnej posiada pewną oprawę. Poprzedzone jest wezwaniem „Pan z wami”, może również nastąpić okadzenie ewangeliarza.
Po odczytaniu Ewangelii następuje homilia. Homilię wygłasza kapłan na mocy otrzymanych święceń oraz jurysdykcji kanonicznej, czyli specjalnego, wydawanego przez biskupa upoważnienia do pełnienia posługi głoszenia słowa Bożego. Homilia nie jest prywatnym wystąpieniem kapłana. Homilia jest tajemnicą, w której w ludzkim słowie jest obecne słowo Boga. Wielka jest odpowiedzialność mówiącego, by tego słowa nie zafałszować. Dlatego głoszącego homilię obowiązuje podwójna wierność: wierność Bożemu Objawieniu przekazywanemu nieomylnie przez urząd Nauczycielski Kościoła (stąd również wierność nauczaniu Kościoła) oraz wierność człowiekowi, by głoszone Boże słowo było dla niego zrozumiałe. Ale również wielka odpowiedzialność spoczywa na słuchającym, żeby wobec tego Bożego słowa nie przejść obojętnie.
W dialogu liturgii słowa po Ewangelii i homilii następuje z kolei odpowiedź człowieka: wyznanie wiary i modlitwa wiernych.
Kolejne katechezy pod cyferkami
